Begrazing

Schaapskudde op de Archemerberg
Schaapskudde op de Archemerberg  Foto Bertus Webbink
N 52° 29.556' E 006° 12.077'

Natuurbeheerders
In verschillende natuurgebieden hebben we extra natuurbeheerders op vier voeten. Onze schaapskudde begraast de Lemelerberg en het Wierdense Veld, maar we hebben ook hulp van echte heidekoeien op de Manderheide en in de Bergvennen. In Beerze helpen van mei tot november geiten mee, runderen helpen met de begrazing in Collendoorn en op verschillende plekken langs de Regge grazen Welshpony’s op de kruidenrijke oevers.

Gevarieerd landschap
De grazers voorkomen niet alleen dat de heide dichtgroeit, ze zorgen ook voor extra variatie in het gebied. Bijvoorbeeld doordat er looproutes ontstaan, als gevolg van de voorkeur van de kudde om op een bepaalde manier te bewegen. Op deze ‘vaste’ routes ontstaan zandige paadjes. Die worden op hun beurt weer groeiplekken voor kruiden en een welkome plek voor reptielen om op te warmen. Niet alleen heide, maar ook grassen en boomopslag pakken de grazers aan. Door de inzet van grazers neemt het aantal planten- en diersoorten toe. Plantensoorten die overheersen, zoals het pijpenstrootje, houden grazers kort en hiermee in bedwang. Daarnaast zorgt het begrazen van de heide voor verjonging van de heide. Dieren als zandhagedis, levendbarende hagedis, boomleeuwerik, geelgors, boompieper, nachtzwaluw en mierenleeuw profiteren hiervan.

Koeien drinken uit Regge
Drinkende koeien bij de Regge  Foto Angél Pinxten
Heidekoe Manderheide
Heidekoe op de Manderheide  Foto Margot Schulte
Geitenkudde Beerze
Geitenkudde Beerze  Foto Evert Dijk
Schaapskudde Archemerberg
Schaapskudde op de Archemerberg  Foto Bertus Webbink
Geitenkudde Beerze
Geitenkudde Beerze  Foto Evert Dijk
Schaapskudde Lemelerberg is geschoren

Schaapskudde

De Lemelerberg wordt sinds 1970 beheerd door Landschap Overijssel. Vroeger was het een uitgestrekt heideterrein. Boeren rondom lieten hun schapen op de berg grazen totdat schapen houden niet meer rendabel was door de komst van kunstmest. De schaapskuddes verdwenen en bossen verschenen. Sinds 1979 voorkomt een kudde van zo’n tweehonderd Veluwse heideschapen dat de Lemelerberg dichtgroeit. Het Veluws heideschaap behoort tot de zeldzame huisdierrassen. Het is een opvallend groot, hoogbenig schaap dat flinke afstanden kan lopen. Eén van de eigenschappen van heideschapen is dat ze kunnen leven van schrale (voedselarme) heidevegetatie, wat ze uitermate geschikt maakt om te worden ingezet voor de begrazing van heideterreinen.

Heidekoe

Heidekoeien

Op de Manderheide en in de Bergvennen lopen heidekoeien. Dit speciale en zeldzame runderras eet niet alleen grassen maar ook jong hout, zoals berkjes en vuilboom. Ook pijpestro en andere grassen en kruiden die je in heideterreinen vindt, lusten ze graag. Door hun graasgedrag helpen ze niet alleen de heide open te houden, ze vergroten óók de biodiversiteit. De koeien veranderen de begroeiing van het gebied doordat ze paadjes en open zandplekken maken en poepplekken hebben. Ook nemen ze zaden mee in hun vacht, die er ergens anders weer uit vallen. De extra variatie die hierdoor ontstaat, is op geen enkele andere manier na te bootsen. Een impuls van jewelste dus voor de diversiteit aan planten en dieren op de heide. Begrazing zorgt voor variatie!